Kraj Bułgaria

Stolica: Sofia
Powierzchnia: 110 910 km²
Ludność: 7 640,2 tys.
Waluta: lew (BGN), 1 BGN = 100 stotinek
Język: bułgarski
Wiza: wiza nie jest wymagana
Napięcie: 220 V

Dolina Strumy

Nizina Górnotracka

Nizina Naddunajska

Pirin

Rodopy

Słoneczny Brzeg

Sofia

Wpływy wschodu i zachodu oraz zaludnione bulwary w jednym z najstarszych miast Europy.

Informacje ogólne

Sofia ma wiele walorów i obliczy wyróżniających ją spośród innych europejskich aglomeracji. Przede wszystkim stanowi trzecią najwyżej usytuowaną stolicą starego kontynentu, której atutem jest dostęp do bazy turystycznej masywu Witoszy. Po drugie malownicze otoczenie i bliskie położenie gór sprawia, że oprócz zwiedzania można tam w zimie uprawiać narciarstwo, a w lecie wypoczywać na plażach Jeziora Panczarewskiego i sztucznego zbiornika Iskyr. Po trzecie samo miasto oferuje barwną i długą historię okraszoną wspaniałymi zabytkami sięgającymi datą powstania schyłku starożytności. Do tego dochodzi piękne centrum, gdzie można spędzić miło czas na próbowaniu bułgarskiej kuchni oraz przesiadywaniu w knajpkach i restauracjach. Różne oblicza Sofii, tajemnicza i zmysłowa nazwa oraz wyśmienite wino zachęcają do poświęcenia miastu jak najwięcej czasu. Miejskie kontrasty sprawiają, że podczas jednego spaceru można zauważyć rządowe limuzyny przemierzające reprezentacyjne ulice, stragany ze świeżymi owocami, zabytkowe cerkwie skryte wśród nowoczesnych gmachów i zwykłych mieszkańców przeciskających się między wędrującymi turystami.

Stolica Bułgarii położona jest w zachodniej części kraju, w Kotlinie Sofijskiej, u podnóża masywu Witoszy, znajdując się jednocześnie w geograficznym centrum Półwyspu Bałkańskiego. Miasto od północy otaczają pasma Starej Płaniny, na zachodzie rozpościera się Nizina Górnotracka, natomiast południe wyznaczają góry Pirin. Sofia położona jest także zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od granicy z Serbią i liczy ponad milion mieszkańców.

W samym centrum Sofii archeolodzy odkryli pochodzące z VIII-VII w. p.n.e. pozostałości osady trackiego plemienia Serdów oraz dowody na obecność Filipa II Macedońskiego i jego syna Aleksandra Wielkiego, między innymi w postaci znalezionych monet. Z wojowniczymi plemionami zamieszkującymi okolicę nie poradzili sobie również Rzymianie, chociaż udało im się wybudować mury obronne, łaźnie publiczne i budowle religijne. Konstantyn Wielki nazwał rozwijające się miasto „swoim Rzymem” i tam widział swoją imperialną stolicę, odrzuconą ze względów strategicznych na rzecz Konstantynopola. W średniowieczu (około 809 r.) bizantyjską Serdicę zdobyły wojska bułgarskiego wodza Kruma, aczkolwiek już kilkadziesiąt lat później miasto ponownie zostało zajęte przez Bizantyjczyków, a następnie zniszczone przez krzyżowców. Nazwa Sofia pojawiła się w XIV stuleciu i utożsamiana była ze starożytną bazyliką św. Zofii znajdującą się w centrum. Chrześcijańskie świątynie szybko straciły na znaczeniu za sprawą inwazji tureckiej, która spłynęła na Bułgarię w 1382 r. Powstały liczne meczety, a miasto stało się wielkim straganem położonym na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych. Z nieudaną odsieczą przybył król polski Władysław III Warneńczyk, niemniej po klęsce zbrojnej Sofia pozostała w rękach tureckich przez kolejne 400 lat, aż wojska carskie zdobyły miasto w 1878 r. podczas wojny rosyjsko-tureckiej. Zaraz po tym Sofię uczyniono stolicą Księstwa Bułgarii i w tym okresie powstała wspaniała zabudowa secesyjna i odrodzeniowa. Do rozwijającej się metropolii doprowadzono linię kolejową i zmodernizowano tureckie pozostałości, które uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej za sprawą brytyjskich bombardowań w odwecie za sprzymierzenie się Bułgarii z Niemcami. Powojenna, komunistyczna Ludowa Republika Bułgarii pozostawiła po sobie socrealistyczny styl w architekturze, który po przystąpieniu Bułgarii do Unii Europejskiej w 2007 r., konsekwentnie wypierany jest przez nowoczesność.

Szerokie ulice Sofii dają obecnie poczucie ogromnej przestrzeni, a zwarta, miejska zabudowa jest poprzecinana terenami zielonymi. Miasto co krok zaskakuje nieznanym widokiem i kusi aromatycznym zapachem kawy wydobywającym się z mijanych kawiarenek. Spacerowy szlak prowadzi turystów przez główny bulwar Kniaginia Marija Łuiza, biegnący aż do najważniejszego placu w mieście Sweta Nedela, pod którym znajdowało się centrum pradawnej Serdiki ze świątyniami i budynkami użyteczności publicznej. Główna arteria pełna sklepów, banków i hoteli łączy obrzeża z centrum Lwim Mostem – konstrukcją ozdobioną lwami, które symbolizują sofijskich księgarzy zabitych przez Turków. Po drodze mija się liczne świątynie, z których najważniejsze są: cerkiew św. Cyryla i Metodego wzniesiona pod koniec XIX wieku, cerkiew Sweti Nikoła Sofijski Nowi z barwnymi malowidłami wewnątrz, katedra św. Józefa, rumuńska cerkiew prawosławna Sweta Trojca czy odrestaurowana synagoga żydowska uznawana za jedną z największych w Europie.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Spacer spacerem, ale trzeba też zrobić jakieś zakupy, więc warto pofatygować się do Głównej Hali Targowej, będącej jednocześnie zabytkiem i krytym bazarem zbudowanym w 1911 r. w stylu bułgarskiego odrodzenia. Po wypiciu kawy w którejś z pobliskich kawiarenek można jeszcze zajrzeć do jedynego w Sofii otwartego meczetu Bania baszi dżamija zbudowanego w XVI w. lub też podążyć na zwiedzanie jednej z większych atrakcji Sofii, czyli Muzeum Historycznego urządzonego w zabytkowych łaźniach miejskich. Z muzeum sąsiadują także termy rzymskie, zabytkowy gmach domu towarowego CUM oraz posąg Sweta Sofija umieszczony na cokole i przedstawiający bizantyjską księżniczkę w powłóczystej sukni z koroną na głowie. Na turystycznej mapie miasta widnieje także Dom Partii z neoklasycystyczną kolumnadą, gdzie urzędują posłowie na sejm, Wschodnia Brama muru obronnego dawnej Serdiki z basztami oraz ważna cerkiew św. Niedzieli. Świątynia powstała w średniowieczu, niemniej ucierpiała podczas zamachu bombowego na cara Borysa III. Odbudowana w 1931 r. budowla ma bogaty wystrój i skrywa relikwie serbskiego króla Stefana Urosza II Milutina.

Pasjonaci historii i architektury sakralnej nie powinni ominąć słynnej Rotundy, czyli okrągłej cerkwi św. Męczennika Jerzego Zwycięzcy, która została zbudowana w IV w., kiedy Konstantyn I Wielki ogłosił chrześcijaństwo pełnoprawną religią. Dzieje świątyni są bardzo burzliwe, gdyż była wykorzystywana przez różne wyznania, co w konsekwencji prowadziło do zamalowywania fresków i dobudowy poszczególnych elementów. Wnętrze świątyni wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, prezentuje unikalne malowidła ścienne przedstawiające sceny religijne oraz tureckie dekoracje z XVI w. Rotunda znajduje się w pobliżu rzymskiej ulicy z III stulecia odsłaniającej fragment budowli użyteczności publicznej, co jest ewenementem w takim mieście jak Sofia. Przy okazji warto podejść pod Pałac Prezydencki, gdzie wartownicy w XIX-wiecznych mundurach prezentują widowiskową zmianę warty. Dosyć nietypową konstrukcją jest fragment rzymskiego amfiteatru pochodzący prawdopodobnie z czasów imperatora Karakalli. Budowla wygląda imponująco, tym bardziej że mocno kontrastuje z nowoczesną zabudową.

Niemalże każda stolica ma swoje „zielone płuca”. Podobnie jest z Sofią, gdzie wypocząć można w Parku Miejskim z szemrzącymi fontannami i nastrojowymi kawiarniami, z których podgląda się kwietne ogrody przedstawiające rozmaite kraje. Park sąsiaduje ze wspaniałym budynkiem Teatru Narodowego (1907 r.), a także z domem-muzeum poety Iwana Wazowa. W najwyższym miejscu w Sofii znajduje się jeszcze jeden ważny zabytek, jakim jest katedra prawosławna św. Aleksandra Newskiego wzniesiona ku czci żołnierzy rosyjskich poległych w czasie wojny rosyjsko-tureckiej. Największa taka świątynia na Półwyspie Bałkańskim, ukończona w 1912 r., może pomieścić 5 tys. wiernych i z zewnątrz wygląda niezwykle imponująco. Potężne, pozłacane kopuły, dzwonnica z kilkunastoma dzwonami i liczne detale architektoniczne świadczą o wielkim rozmachu przedsięwzięcia. Wnętrze z różnobarwnych marmurów, fantazyjne ornamenty oraz zachwycające malowidła przedstawiające sceny z Pisma Świętego zdumiewają przepychem i jakością wykonania. Niesamowitą aurę podczas zwiedzania buduje Cerkiewny Chór im. Aleksandra Newskiego, chociaż warto też poświęcić chwilę na wizytę w krypcie, gdzie udostępniono ogromną kolekcję wspaniałych bułgarskich ikon i malowideł z różnych okresów historycznych. Z soborem sąsiaduje jeszcze jedna ważna dla miasta świątynia, której Sofia zawdzięcza swoją nazwę. Bazylika św. Zofii – męczennicy i świętej Kościoła katolickiego i prawosławnego, powstała między IV a VI w. n.e. i w swojej historii pełniła różne funkcje, między innymi meczetu, prochowni czy magazynu. Okolica świątyni jest o tyle ciekawa, iż na sąsiednich ulicach można miło spędzić mnóstwo czasu na przeszukiwaniu kramów oraz sklepów miejscowych artystów i kolekcjonerów najróżniejszych przedmiotów.

W krajobraz Sofii wpisały się także liczne bulwary spacerowe, takie jak bul. W. Lewski, bul. Car Oswoboditeł czy bul. Witosza, gdzie zgromadziła się nieskończona ilość zabytkowych budynków, świątyń, parków i muzeów, których nawet powierzchowne zobaczenie zajmuje mnóstwo czasu, więc lepiej wcześniej na mapie prześledzić planowaną trasę wędrówki. Powinny się na niej znaleźć: Ogród Lekarzy z niezwykłym pomnikiem, cerkiew Siedmiu Świętych, pl. Narodno Sybranie z konnym pomnikiem Cara Oswobodziciela, czyli Aleksandra II, park Cara Borysa I, zabytkowy Orłow Most, park Borisowa Gradina z obserwatorium astronomicznym i jeziorami, Targ pod Rzymskim Murem, Dwór Wrana, sofijskie ZOO czy Narodowy Pałac Kultury. Ponadto Sofia dysponuje szeroką ofertą muzeów tematycznych, galerii i wielu innych instytucji pełniących misję kulturalną. Z kolei wieczorami Sofia zamienia się królową dyskotek, tętniącą nocnym życiem do białego rana (taką rozrywkę można znaleźć przykładowo na bul. Witosza). Jak przystało na stolicę, Sofia oferuje bogatą bazą noclegową o różnym standardzie w ciekawych okolicach, których poznanie może szczelnie wypełnić urlopowy plan.

Kuchnia

Bułgarska kuchnia ma swoje tradycje zakorzenione w starożytności i można w niej zauważyć podobieństwa z kuchnią grecką, macedońską czy turecką, stąd tak wiele wspaniałych potraw na bułgarskich stołach. Smaku dodaje fakt, że Bułgarzy czerpiąc z tatarskich tradycji posługują się w przyrządzaniu jedzenia glinianymi naczyniami, które powoli ogrzewają potrawy nadając im niezwykłego smaku i aromatu. Dania mączne nie występują zbyt często, gotowanie ciasta nie należy też do tradycji, a główne potrawy nie mają słodkiego smaku. Prawie do wszystkich dań podawany jest chleb, do tradycji należy łamanie go i układanie na serwetce, a nie trzymanie w ręku. Kelnerzy mają w zwyczaju pytać o ilość chleba czy bułek podawanych do obiadu, ale należy pamiętać, że za taką usługę płaci się osobno.

W Bułgarii śniadania spożywa się raczej w drodze do pracy, można je kupić w specjalnych budkach, dużą popularnością cieszą się też cukiernie i kawiarnie, gdzie można zatrzymać się na kwaśne mleko z cukrem lub filiżankę kawy. Obiady jada się w restauracjach urządzonych w stylu ludowym, tak zwanych mehana. Dania składają się przeważnie z przystawki, którą jest najczęściej jakaś sałatka, zupy, innej w zależności od pory roku (może to być np.: tarator czy pileszka – rosół) i dania głównego kiufteta w sosie z ryżem, jarzynami i chlebem. Do popularnych deserów należą: pałaczinka (naleśnik nadziewany miodem i orzechami), baklava (słodkie ciasto z potłuczonymi orzechami w środku), kifła (rogal z marmoladą), mekica (rodzaj pączków) czy krem karameł (świeże mleko z wanilią i karmelem). Na kolację składa się spokojny posiłek konsumowany z rodziną lub przyjaciółmi. Najczęściej są to dania z rusztu zwane scara: kebabczeta (mięso mielone baranie, wieprzowe lub cielęce), meszena skara (grillowane krążki surowego bakłażana z przyprawami podawane z sosem jogurtowo-czosnkowym), sziszczeta (szaszłyki), które są podawane z pieczonymi ziemniakami, ryżem oraz kapustą. Syty posiłek najlepiej popić winem lub domową rakiją.

Popularne potrawy:

Kioopołu – przystawka z bakłażanów podawana na zimno.

Szopska sałatka – sławna bałkańska przystawka z pomidorów, ogórków, cebuli, papryki, pietruszki z owczym, startym serem.

Sneżanka – kwaśne mleko z pokrojonymi ogórkami, czosnkiem i orzechami włoskimi.

Bob czorba – zupa fasolowa.

Szkembe czorba – flaczki wieprzowe lub cielęce.

Tarator – chłodnik podawany w upały, w którego skład wchodzi ogórek, kwaśne mleko, koper i czosnek wymieszane z wodą.

Tetewenska sałamura – zupa rybna polecana wszystkim, którzy przedobrzyli z alkoholem, gdyż jest ostra, kwaśna i słona.

Ser po szopsku – słony ser zapiekany z jajkiem w glinianym naczyniu.

Syrmi po trojańsku – gołąbki w liściach winogron.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Czomlek – rodzaj gulaszu z mięsa cielęcego, jagnięcego lub wieprzowego.

Kebabczeta – kotleciki z mielonego mięsa z rusztu.

Kiufteta – podobne do polskich sznycli z tłustego, wieprzowego mielonego mięsa ze słoniną i cebulą.

Musaka – zapiekanka z mięsa i warzyw.

Najważniejsze produkty królujące na bułgarskich stołach to sirene – biały, słony ser owczy, krowi lub bawoli, kiseło mliako – powstaje z krowiego mleka przy użyciu specjalnych bakterii oraz czubrica – gatunek przyprawy występujący na terenie całego kraju. Zioła są stałym dodatkiem do potraw, a najczęściej są to cząber, pietruszka, koper, mięta, papryka i bazylia. Za narodowe napoje uchodzą boza – sfermentowany napój z prosa i ajran – napój bezalkoholowy z kwaśnego mleka.

Wpływ na kuchnię mają również pory roku, gdyż latem w Bułgarii podaje się lekką jagnięcinę i cielęcinę, drób oraz dania jarskie, natomiast w zimie królują ciężkie zupy czorby i potrawy z wieprzowiny (popularna w tym okresie jest turszija – sałatka przyrządzona z marynowanych warzyw), a jesień to czas na warzywa i owoce.

Turyści, którzy są ciekawi jaki wpływ na kuchnię bułgarską miała Turcja mogą spróbować ciasto z serem, które w Serbii i Chorwacji nazywa się burek, a po bułgarsku banica sys sirene.

Znane są także takie potrawy jak: brużdżanska pita (mięso w opiekanym chlebie), rodopskie czewerme (jagnięcina), trackie katami oraz małże i zupa rybna z nadmorskiego kurortu Sozopoł. W rejonach nadmorskich jada się dużo ryb, najczęściej są to jesiotr i makrela.

Na ulicach bardzo często można spotkać stragany na których sprzedaje się orzechy i kasztany w papierowych torebkach oraz gewreci – obwarzanki, kukurydzę z grilla i racuchy – mekici.

Zamawiając potrawy w restauracjach należy zwrócić uwagę na wagę podawaną w gramach, żeby nie przedobrzyć z zamówioną porcją, a jedzenie na ogół nie jest gorące tylko ciepłe.

Smaczne jedzenie wymaga dobrze dobranych trunków, a tych w Bułgarii nie brakuje. Wina czerwone podawane są głównie do potraw z wołowiny i wieprzowiny, natomiast białe do cielęciny, drobiu, ryb, a półsłodkie z powodzeniem pasują do deserów i owoców. W Bułgarii jest wiele winnic, które zaopatrują lokalny rynek. Turyści powinni spróbować win czerwonych: Mawrud, Gymza, Trakija, Merło, Kadarka, Mełnik, Magareszko czy Pamid. Warto spróbować też Osmarski Pelin, wino o przyjemnym, łagodnym smaku, do którego dodaje się piołun. Oryginalnym prezentem przywiezionym z wyprawy może być wino Mecza Kryw – „niedźwiedzia krew”, które produkowane jest ze zmieszanych winogron cabarnet sauvignon i merlot, ma bogaty aromat i słodkawy smak oraz rubinową barwę. Za najlepsze białe wina uchodzą: Karłowski Misket, Damianica, Tamianka, Iskra i Keracuda. Dobrym smakiem cieszą się wina musujące takie jak Ljaskowec i Magura Cave. Winnice, w których można degustować te wspaniałe trunki znajdują się w okolicach Burges, Pomorie i Warny.

Będąc w Bułgarii warto spróbować alkoholi nieco mocniejszych, takich jak rakija – wysokoprocentowy napój przygotowany z oddestylowanego wina czy koniaku. Rakiję pije się przeważnie jako aperitif przed podaniem głównego dania. Popularnością cieszy się też śliwowica (np.: takie odmiany jak Tetewenska i Trojanska sliwowa rakija) przyrządzana ze śliwek, natomiast sama rakija powstaje również z moreli, fig, a nawet z płatków róży. Popularne koniaki to Pliska i Słynczew Briag. W lokalnej restauracji warto poprosić o kieliszek anyżówki zwanej mastyka, która przez Bułgarów przepijana jest taratorem. Piwosze znajdą też coś dla siebie, gdyż w Bułgarii prym wiodą takie piwa jak Astika, Zagorka czy Kamenica.

Obyczaje

Bułgaria jest krajem wielonarodowościowym, którego największą grupę stanowią Bułgarzy, a znaczna część społeczeństwa to Turcy, natomiast język bułgarski należy do rodziny języków słowiańskich. Dominująca religia to prawosławie, a niewielki odsetek społeczeństwa stanowią też muzułmanie.

Bułgarzy są bardzo gościnni i życzliwi. Każdy nawet niezapowiedziany gość witany jest z wylewnością i zapraszany do domu. W porze posiłku prosi się go do wspólnego stołu, nie powinno się wtedy odmawiać bo jest to źle przyjmowane. Przyrządzenie posiłków jest pewnego rodzaju rytuałem, który trwa bardzo długo i warto się załapać na jego ceremonię, gdyż zanim dojedzie do spożycia właściwego posiłku pije się rakiję oraz zajada szopską sałatkę.

Bułgarzy chętnie obchodzą takie uroczystości jak chrzest, pierwsze kroki dziecka, urodziny i imieniny, a z okazji największych świąt wyrabiany jest z ciasta specjalny chleb, towarzyszą temu zwyczajowi tradycyjne pieśni. Warto obejrzeć bułgarski ślub, na który można trafić w trakcie posiłku w ludowej restauracji mehana.

Jednym z ciekawych zwyczajów jest taniec w maskach zwany kukeri, który pochodzi z pogańskiej tradycji i związany jest z przyjściem wiosny. Mężczyźni podczas tego tańca zakładają złowrogie maski i groźnie wyglądające stroje odstraszające duchy powodujące klęski przyszłych zbiorów.

Jeżeli chodzi o gesty, z których słyną Bułgarzy to mogą występować pewne różnice, na które warto zwrócić uwagę. Bułgarzy na „tak” kręcą głową podobnie jak Polacy, gdy się z czymś zgadzają, natomiast na „nie” gwałtownie unoszą brodę do góry dając tym samym sygnał rozmówcy, że się z czymś nie zgadzają.

W Bułgarii  napiwki daje się bagażowym, taksówkarzom i kelnerom, natomiast jeśli jesteśmy zadowoleni z obsługi podczas posiłku, przyjmuje się, że 10-15% jest wystarczającą kwotą na napiwek. Przy płaceniu dużymi nominałami, nie mówi się dziękuję, gdyż kelner zatrzyma wtedy gotówkę dla siebie, a jeśli nic nie powiemy, odniesie resztę na stół. Taksówkarzom i osobom serwującym kawę przy zapłacie najlepiej zaokrąglić kwotę.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Palenie jest w Bułgarii powszechne, ale zarządzenia władz stawiają kawiarniom i restauracjom wymóg wygospodarowania specjalnych pomieszczeń dla niepalących, a zdarza się, że kelnerki i tak przynoszą do każdego stolika popielniczki, więc mimo wszystko trzeba zwracać uwagę, gdzie się siada.

Zabierając się za picie alkoholu z Bułgarami warto zapamiętać powiedzenia Nazdrawe! - popularne „Na zdrowie!”, które jako toast należy wymówić na początku biesiady, gdyż czynność ta uważana jest za małą ceremonię. Odwiedzając zapoznanych Bułgarów powinniśmy wziąć dla nich jakiś prezent, np.: butelkę wina czy kwiaty. W bukiecie powinna być nieparzysta ilość kwiatów, gdyż  tradycja mówi, że parzystą ilość przynosi się na pogrzeby.

Bułgarzy zarabiają stosunkowo mniej od obywateli innych krajów, więc przy stole lepiej nie poruszać tematów związanych z cenami czy zarobkami.

W Bułgarii zakazane jest fotografowanie i filmowanie obiektów wojskowych. Należy także pamiętać o pozwoleniach fotografowania świątyń.

Najbardziej znane tradycje ludowe to Dzień Winiarza - Trifon Zarezan, obchodzony w pierwszej połowie lutego, kiedy to przycina się winną latorośl i spryskuje pędy winem, a w winnicach śpiewa się pieśni i tańczy wokół pól wybierając jednocześnie Winnego Króla, który ostatecznie udekorowany jest koroną splecioną z gałązek winnych. Znana też jest Martenica, kiedy pierwszego marca wszyscy obdarowują się małymi zawiniątkami z czerwonej i białej wełny, do których przywiązuje się srebrną monetę. Na północnym wybrzeżu gospodynie narzucają na drzewa owocowe czerwoną płachtę lub rozrzucają na polach czerwoną wełnę. Ma to zapewnić urodzaj, natomiast pasterze na szyjach swoich zwierząt zawiązują białe i czerwone nitki. Ciekawym zwyczajem religijnym jest Nestinari, czyli tańczenie na rozgrzanych węglach, które ma wypędzić choroby, a przynieść zdrowie i płodność. Przedstawienia takie prezentowane są turystom w nadmorskiej Albenie i Nesebyrze.

Aktywny wypoczynek

Chociaż Sofia oferuje mnóstwo basenów, boisk do gier zespołowych i parków rozrywki, turyści nastawieni na aktywne spędzanie wolnego czasu wybierają się najczęściej w okolice masywu górskiego Witoszy, gdzie działa najlepsza w okolicy baza wypoczynkowo-sportowo-rekreacyjna. W zimie można tam szusować po doskonale przygotowanych nartostradach, z kolei w lecie do spacerów zachęcają ścieżki krajobrazowe Parku Narodowego Witoszy. Najpopularniejszymi kurortami wypoczynkowymi są: Aleko, Złatni Mostowe, Fondon oraz schroniska Kumata, Kupena, Sredec, Tintiawa. Wyższe partie przeznaczone są dla doświadczonych miłośników gór, a w okolicy przebiega europejski szlak turystyczny E-4 łączący Pireneje, Alpy, Riłę i Peloponez.

Wycieczki Fakultatywne

Bojana – jedna z dzielnic Sofii jest doskonałym miejscem wypadowym na krótkie wycieczki. Na turystów czeka tam twierdza Batił wzniesiona w X w. na wierzchołku Mominej Skały, Jezioro Bojansko ze szlakami prowadzącymi do klasztoru Dragalewci i Wodospadu Bojanskiego, będącego kapryśnym tworem rzeki Bojanskiej oraz Car Jasenowy pyt – szlak prowadzący do miejscowości Bistrica i Panczarewo.

Cerkiew Bojańska – jeden z najciekawszych zabytków Bułgarii figurujący na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Trzy części wspaniałej świątyni powstawały na przestrzeni XI i XIX stulecia, przez co charakteryzują się nie tylko bogactwem architektonicznym, ale również unikalnym na skalę światową wnętrzem. Autorzy wspaniałych malowideł, pochodzący ze słynnej Turnowskiej Szkoły Malarskiej i będący prekursorami europejskiego renesansu, pozostawili po sobie pełne realizmu freski przedstawiające Ostatnią Wieczerzę, Ukrzyżowanie oraz najwspanialsze portrety w dziejach państwa bułgarskiego. Atmosfera wewnątrz świątyni jest magiczna i nawiązuje do jedynej w swoim rodzaju sztuki bułgarskich artystów. Wielu dodatkowych informacji o tzw. Mistrzu Bojańskim dostarcza Narodowe Muzeum Cerkiew Bojańska.

Dragalevtsi – do sofijskiej dzielnicy zaglądają najczęściej turyści wybierający się do górskiego kurortu Aleko, niemniej można tam zwiedzić starą cerkiew św. Bogurodzicy założoną w XIV w. przez cara Iwana Aleksandra. Budowla z tłuczonego kamienia i wypalonej cegły, nakryta spadzistym dachem, zaskakuje XV-wiecznymi malowidłami przedstawiającymi sceny religijne oraz odniesienia do kultury antycznej. W pobliżu klasztoru znajduje się Pasza Bunar – jedyne takie źródło o stałej temperaturze, a także punkt wypadowy i kolejka linowa na Goli Wrych.

Mała Święta Góra – okolica Sofii skrywa mnóstwo klasztorów, kapliczek nad cudownymi źródełkami i cerkwi budowanych w różnych okresach historycznych. Część z zabytkowych świątyń wpisana jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i zachwyca miłośników architektury sakralnej. Na terenie określanym Małą Świętą Górą, nawiązującym do Świętej Góry Athos, zwiedzić można chociażby monastyr Sweta Petka, klasztor Sweti Nikołaj Mirliknski, monastyr sw. Iwan Rylski, klasztor Sweti Archangeł Michał, monaster Sweti Spas i wiele, wiele innych. Warta odwiedzenia jest także twierdza Urwicz zbudowana w XIII w. w strategicznym Przełomie Panczarewskim.

Witosza – masyw górski i Park Narodowy Witosza, znajdujący się na obrzeżach Sofii, oferuje turystom wiele. Znajdują się tam liczne źródła mineralne, piękne lasy z unikalną roślinnością i przede wszystkim szereg wysokich szczytów, z których najwyższy jest Czarny Wierch osiągający wysokość 2290 m n.p.m. Przez cały rok działają tam liczne ośrodki wypoczynkowe i narciarskie (między innymi Aleko i Złatni Mostowe) przyciągające turystów zarówno w lecie, jak i zimie. W parku narodowym przygotowano dla wędrowców mnóstwo miejsc rekreacyjno-wypoczynkowych i piknikowych, a komfort i relaks zapewnia świetnie przygotowana baza hotelowo-gastronomiczna. Z kurortów można dostać się na europejski szlak turystyczny E-4 łączący Pireneje, Alpy, Riłę i Peloponez, a także na punkty wyjściowe na Witoszę. W zimie doskonale prosperuje infrastruktura narciarska, przygotowywane są liczne nartostrady i wyciągi, a schroniska wysokogórskie zapewniają ciepłą strawę w czasie szusowania. Domy wypoczynkowe, sanatoria i ośrodki balneologiczne działają w wielu miejscach i oferują doskonałe warunki wypoczynkowe. Bliskość od Sofii sprawia, że zwiedzanie sofijskich zabytków bez problemu można powiązać z uprawianiem sportów zimowych, bądź też pieszych wędrówek, dlatego oferta Witoszy prezentuje się atrakcyjnie zarówno zimą, jak i latem. 

Wąwóz rzeki Iskyr – wody rzeki północno-zachodniej Bułgarii od wieków żłobiły Starą Płaninę, dlatego powstał tam zjawiskowy krajobraz najpiękniej wyglądający na odcinku Gara Bow-Gara Łakatnik i Czerepisz. Głęboki kanion z tarasami rzecznymi i skałami z wapienia sięgającymi wysokości 300 m jest nie tylko doskonałym terenem do wspinaczki, ale również idealnym miejscem na piesze wędrówki i podziwianie dzikiej przyrody. Mnóstwo formacji skalnych zyskało status pomnika przyrody, a liczne jaskinie i podziemne rzeki są unikalną atrakcją dla prawdziwych poszukiwaczy przygód. Przełom Iskyru potrafi zachwycić również z okien pociągu przemierzającego w wolnym tempie malowniczą trasę.

Monastyr Czerepiszki – chlubą Starej Płaniny są liczne monastyry porozrzucane po górach w niezwykle malowniczych okolicach. Podczas urlopu warto zwiedzić chociaż kilka tych zabytkowych świątyń, występujących w unikalnej odsłonie architektonicznej tylko na terenie Bułgarii. Jednym z monastyrów jest zespół klasztorny w pobliżu wioski Czerepisz datowany na XIV w. Na turystów czekają tam prawdziwe skarby w postaci świętych ksiąg w ozdobnych oprawach oraz ikon i malowideł wykonanych przez mistrzów tzw. szkoły triawneńskiej. Ciekawostką są również okoliczne jaskinie, w których ukrywał się przed Turkami bułgarski władca Iwan Szyszman.

Monastyr Klisurski – zabytkowa świątynia z XIII w. nazywana duchową perłą północno-zachodniej Bułgarii położona jest u stóp Teodorini Kukli nad rzeką Wreszticą. Turyści mogą uczestniczyć tam w koncertach folklorystycznych, zajęciach z pieczenia chleba czy pisania ikon, a w wolnych chwilach podziwiać unikatowe malowidła ścienne i bogate zbiory ikon.

Monastyr Trojanski – trzeci co do wielkości klasztor Bułgarii niełatwo zdobyć z powodu położenia na wysokości 400 m n.p.m., niemniej wędrówka bardzo się opłaca, gdyż budowla skrywa cenne skarby. Pierwsze wzmianki o monastyrze pochodzą z XV w., kiedy bułgarski eremita wraz z uczniem zbudował w tym miejscu drewnianą chatę, w której po wielu latach zatrzymał się mnich wędrujący z ikoną Najświętszej Bogurodzicy Trzyrękiej. Koń niosący wizerunek świętej wielokrotnie odmówił posłuszeństwa i nie chciał wyruszyć w dalszą drogę, co uznano za znak z niebios i wybudowano w tym miejscu klasztor. Ikona zasłynęła cudownymi uzdrowieniami, więc szybko pojawiły się masy wiernych pielgrzymujących z całego kraju, a miejsce stało się centrum religijnym. Uznanie turystów budzi przede wszystkim cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy skrywająca cudowną ikonę, z misternie wykonanymi malowidłami oraz kaplica św. Mikołaja. Wokół kompleksu powstało zaplecze turystyczne ze sklepami, kawiarniami i restauracjami, w których można wypocząć po karkołomnej wędrówce.

Monastyr Drianowski – klasztor zbudowany w czasach cara Kałojana (XII-XIII w.) nie tylko był niszczony przez Turków, ale również stanowił ważny bastion obronny podczas wojny rosyjsko-tureckiej. Oprócz klasztornych zabudowań turyści mogą zwiedzić mauzoleum z prochami obrońców monastyru, muzeum oraz jaskinie Baczo Kiro z fantazyjnymi formami skalnymi. Okoliczną atrakcją są także ruiny twierdzy wzniesionej przez Rzymian, gdzie w roku 1190 poniósł porażkę bizantyjski cesarz.

Wraca – jedno z najbardziej malowniczych miast Bułgarii, położone nad rzeką Lewą, jest najlepszą bazą wypadową do wypraw w góry oraz na zwiedzanie przełomu rzeki Wratcata i jaskini Ledenika. Archeologiczne ślady wskazują, że życie ludzkie kształtowało się w tym miejscu już przed IV tysiącleciem, a plemię Triballów w 339 r. p.n.e. rozgromiło armię Filipa II Macedońskiego. Okolicę zamieszkiwały także plemiona celtyckie i germańskie, a w wieku V rozpoczęła się era bizantyjska. Miasto odegrało ważną rolę podczas wyzwolenia Bułgarii spod panowania tureckiego, o czym najlepiej opowiada Muzeum Historyczne na pl. Christo Botew, gdzie między innymi są przechowywane ważne skarby narodowe (np. słynny skarb Rogozenu). Na placu znajduje się pomnik bułgarskiego poety, a zaraz za nim cerkiew św. Mikołaja z XIX w. oraz zabytkowe wieże mieszkalno-obronne. Po zwiedzeniu muzeum można od razu wyruszyć ulicą Botew na poszukiwanie pamiątek w kupieckich kramach lub obejrzeć kompleks etnograficzny składający się ze starych domów z okresu bułgarskiego odrodzenia.

Park Narodowy Wraczanski Bałkan – niezwykle malownicze tereny pełne jaskiń, skał wspinaczkowych i zabytkowych wiosek. Najsłynniejszymi jaskiniami są: Smocza Jama, Ponor z podziemną rzeką oraz jaskinia Ledenika, gdzie w wielkiej grocie na specjalnie zorganizowanych koncertach można wysłuchać muzyki symfonicznej. Ciekawy jest także naturalny tunel zwany Bożym Mostem oraz pozostałości rzymskiej twierdzy.

Wyrszec – kurort uzdrowiskowy, w którym można podreperować zdrowie korzystając z tureckich łaźni z wodą mineralną. Na turystów czeka tam kameralna baza noclegowa zlokalizowana między innymi w domach z lat trzydziestych XX w. oraz liczne szlaki prowadzące w góry i do malowniczo położonego wodospadu Zanożenski.

Berkowica – zabytkowy kurort słynący z odrodzeniowej architektury i malowniczych szlaków na wzgórze Kaleto z pozostałościami rzymskiej twierdzy i starego, bułgarskiego grodu. W samym miasteczku można zobaczyć zabytkową wieżę zegarową, dom-muzeum Iwana Wazowa, muzeum etnograficzne i cerkiew Rożdenie Bogorodiczno. Liczne hotele i restauracje zapewniają turystom miły wypoczynek z panoramą gór w tle.

Bełogradczik – tak zadziwiającej okolicy nie ma w żadnym innym bułgarskim mieście. Niezwykły widok tworzą fantazyjne formacje skalne o kolorze czerwonym, żółtym i białym, przedstawiające w wyobraźni zamki, drzewa, domy i zwierzęta. Kamienne rzeźby wystrzeliwują w niebo niczym pociski na wysokość nawet kilkuset metrów, a tradycja ludowa nadała im takie nazwy jak: Jeździec i Niedźwiedź, Mnisi, Adam i Ewa czy Bliźnięta. W III wieku potężne skały wykorzystywali Rzymianie przy tworzeniu szlaku handlowego i budowaniu twierdzy, która miała ochraniać transportowane towary przed barbarzyńcami. W późniejszych okresach warownia przydała się także Bizantyjczykom, Turkom i Bułgarom, a obecnie jest jedną z największych atrakcji turystycznych w regionie. W turystycznych oczach niemalże lśni baśniowa budowla, po której można odbyć przyjemny i kształcący spacer, obfitujący również w piękne widoki na okoliczne góry. Kilka dziedzińców i bramy tworzące swoistego rodzaju muzeum pod gołym niebem potrafią wzbudzić turystyczny szacunek. Po zwiedzeniu twierdzy warto także zajrzeć do samego miasta, w którym oprócz przesiadywania w restauracjach można zwiedzić muzeum historyczne, cerkiew, meczet i fascynujące szczególnie najmłodszych obserwatorium astronomiczne.

Jaskinia Magura – w pobliżu wioski Rabisza udostępniono do zwiedzania blisko dwukilometrową jaskinię wyróżniającą się wystrojem naciekowym ścian skalnych. Podziwiać tam można miedzy innymi największy bułgarski stalaktyt zwany Przewróconą Sosną oraz finezyjne nacieki, nawisy, jaskiniowe perły oraz skalne komory. W niektórych grotach znajdują się tajemnicze rysunki z różnych epok, w innych organizowane są koncerty symfoniczne, a jeszcze w innych przekształconych na sanatorium można wyleczyć choroby układu oddechowego. Wędrówce po podziemiach nieustannie towarzyszy duch człowieka pierwotnego, zamieszkującego przed wiekami jaskiniowe komnaty.

Łowecz – na granicy Starej Płaniny i Niziny Naddunajskiej dumnie wznosi się amfiteatralnie położone miasto, będące przed wiekami trackim osiedlem rozbudowanym przez Rzymian. Tamtejsza twierdza broniła wojskom bizantyjskim drogi do Tyrnowa i stała się miejscem podpisania pokoju łoweckiego dającego początek tzw. drugiemu państwu bułgarskiemu. W oczy od razu rzuca się główna atrakcja miasta, czyli Pokrit most – kryty most na rzece Osym, zrekonstruowany po zniszczeniu w 1923 r. Wewnątrz drewnianej konstrukcji urządzono stoiska z pamiątkami, restauracje i kawiarnie. We wschodniej części miasta rozciąga się park Stratesz idealnie nadający się na wypoczynek pośród pięknej przyrody, ale również kryjący ogród zoologiczny i pozostałości średniowiecznej fortecy. Odbudowana budowla z amfiteatrem, w którym odbywają się imprezy kulturalne zadziwia pięknem i historią związaną z licznymi bojami i pokojem zawartym między Bułgarią a Bizancjum w 1187 r. Warto także przespacerować się po zabytkowej dzielnicy Warosza o charakterystycznej dla regionu, odrodzeniowej architekturze oraz zwiedzić kilka cerkwi i muzeów.

Płowdiw – drugie co do wielkości miasto Bułgarii, na którego poznanie najlepiej przeznaczyć co najmniej kilka dni, aczkolwiek nawet na krótkiej wycieczce można zapoznać się z najciekawszymi zabytkami. Płowdiw położony jest na skrzyżowaniu dawnych szlaków łączących Europę z Azją, dlatego historia jest niezwykle barwna i zawiła. Pierwszą osadę o nazwie Eumolpias założyły plemiona trackie około IV stulecia p.n.e., niemniej podboje Filipa II Macedońskiego doprowadziły do zniszczenia miasta w 342 r. p.n.e. Następnymi rezydentami byli Goci i Rzymianie, w trakcie panowania których miasto szybko rozwinęło się i zyskało nazwę Trimontium – Miasto Trzech Wzgórz. Bizantyjczyków wyparli stamtąd Słowianie, a w wieku IX miasto zostało włączone do granic nowo kształtującego się państwa bułgarskiego. Przełomowym okazał się rok 1364, kiedy Turcy założyli tam swoje Filibe i wybudowali meczety. Bułgarską nazwę przywróciła w 1876 r. armia rosyjska zajmująca w wyniku zwycięskiej wojny rosyjsko-tureckiej tę część Tracji. Nowe oblicze miasta ukształtowali rzemieślnicy i kupcy, których działalność przypadła na czas istnienia autonomicznego państwa tzw. Rumelii Wschodniej. Położenie miasta na siedmiu wzgórzach sprzyja długim spacerom zarówno po starej, jak i nowej części. W centrum Nowego Płowdiwu widnieją pozostałości starożytnego forum i trackiej agory (rynku), niemniej najbardziej widowiskowym zabytkiem w tej części jest rzymski stadion zbudowany w I-II w. n.e. na wzór stadionu w greckich Delfach. Budowla zaskakuje rozmiarem przedsięwzięcia i wyraźnym kontrastem z nowoczesnymi kamienicami, obok których znajduje się Dżumaja Dżabija – średniowieczny turecki meczet imponujący rozmiarem oraz wewnętrznymi malowidłami i barwnymi ornamentami o geometrycznych motywach. Spacer nie powinien ominąć pozostałości starego akweduktu, resztek starożytnej bazyliki biskupiej i ruin żydowskiej synagogi z V w. Jeżeli ktoś ma jednak niespożyte siły, może pokusić się o dodatkową wycieczkę na wzgórza Dżendemtepe i Bunardżika oferujące najpiękniejszą panoramę miasta. Na następnych trzech wzgórzach z kolei rozciąga się Stary Płowdiw z przeuroczymi zaułkami, brukowanymi uliczkami i pięknymi starymi domami. Każdy turysta lubiący spacerować po zabytkowych miastach będzie się tam czuł jak ryba w wodzie, gdyż na każdym kroku napotkać można historyczne pamiątki. Podróżnik nie byłby sobą, gdyby przed zobaczeniem starówki nie zdobył „wzgórza straży” z resztkami tracko-rzymskiej warowni oraz nie zasiadł na widowni doskonale zachowanego amfiteatru rzymskiego z czasów cesarza Trajana (około I w. n.e.), gdzie dawnych gladiatorów zastąpili współcześni aktorzy i artyści obsługujący liczne imprezy kulturalne. Wisienką na torcie jest jednak Stare Miasto pamietające czasy kupieckiej świetności, dlatego architektoniczne bogactwo, szczególnie z okresu bułgarskiego „odrodzenia narodowego” (zwanego także płowdiwskim barokiem), może pozytywnie zaskoczyć. Między pięknymi domami majestatycznie wznoszą się liczne muzea (Archeologiczne, Historyczne, Etnograficzne, Ikon, Przyrodnicze), a także kilka cerkwi, z których wyróżnia się cerkiew Sweti Konstantin i Elena pełna kolorowych fresków oraz unikalny zbór Świętej Trójcy należący do rzadko spotykanych w Bułgarii budowli gotyckich. Budynków sakralnych różnych wyznań jest znacznie więcej, niemniej starówkę charakteryzują należące do potentatów handlowych XIX-wieczne domy, które obecnie pełnią funkcję interesujących muzeów. I tak przykładowo: Dom Georgiadija ze wspaniałymi wnętrzami wybrano na Muzeum Odrodzenia Narodowego i Wojen Wyzwoleńczych; codzienne życie dawnych płowdiwskich mieszczan przybliża Dom Nedkowicza; natomiast spacerując ul. Syborną można zaglądnąć do Domu Hipokrata mieszczącego galerię artystyczną. Wędrówka po mieście Płowdiw jest swoistą podróżą w przeszłość, na której drodze stoi mnóstwo zabytkowych miejsc i imponujących budowli, niemniej warto pojawić się tam również wieczorem, kiedy zabytkowe wnętrza piwnicznych pomieszczeń zamieniają się w głośne dyskoteki lub przytulne puby ze spokojną muzyką jazzową. Ponadto na mapie stolicy Niziny Górnotrackiej można znaleźć liczne hotele cieszące się dogodnym położeniem i oferujące warunki o każdym standardzie. Warta odwiedzenia jest niemalże każda kawiarenka na starówce, a Nowe Miasto oferuje najlepsze restauracje, pizzerie i rozmaite lokale gastronomiczne na każdą kieszeń.

Pazardżik – stara osada handlowa rozbudowana przez Rzymian i umocniona przez Bizantyjczyków w VI w. oficjalnie uzyskała prawa w 1485 r. za czasów sułtana Bajazyta II. Pozostałości pierwotnej twierdzy można znaleźć w wiosce Sinitowo, a skarby tam znalezione oglądnąć w Muzeum Historycznym. Kilka zabytkowych budowli z XIX wieku znajduje się na głównym placu miasta, tam też zachowało się kilka zabytkowych świątyń, z których turystów powinna najbardziej zainteresować katedralna cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy pochodząca z okresu „odrodzenia narodowego” (1837 r.) i uznawana za największą taką budowlę w Bułgarii. Warto zaglądnąć do środka, by zobaczyć misternie wykonane wnętrze z drobnymi detalami wychodzącymi spod dłuta mistrzów szkoły debyrskiej. W mieście znajduje się także kilka interesujących muzeów, a ciekawie zapowiadają się coroczne Zimowe Wieczory Muzyczne (styczeń/luty).

Kopriwsztica – niewielka dolina otoczona ze wszystkich stron wzgórzami jest wystarczającym powodem, żeby zajrzeć do miasta-muzeum pełniącego jednocześnie funkcje rezerwatu urbanistyczno-historycznego. Panuje tam niepowtarzalny klimat szczególnie odczuwany podczas spaceru wśród brukowanych uliczek i dobrze zachowanych domów reprezentujących styl bułgarskiego „odrodzenia narodowego”. W wieku XIV osiedlili się w tym miejscu uciekinierzy ze spalonego przez Turków Wielkiego Tyrnowa i z tego właśnie grona pochodzą znani bułgarscy działacze polityczni, opozycjoniści i artyści. Spacerowi po całym mieście sprzyjają wąskie uliczki wijące się po górskich zboczach oraz sympatyczne domki, w których ulokowano niewielkie muzea. Przykładowo Dom Oleksowa prezentuje kolekcję XIX-wiecznych strojów, obrazów i biżuterii, Dom Debelianowa przybliża życie i twórczość znanego w Bułgarii poety, Dom Liutowa wniesiony przez mistrzów z Płowdiwu był własnością kupca prowadzącego interesy w Egipcie, a Dom Karawełowa należał do działacza niepodległościowego i tam zaprezentowane są pamiątki z tego okresu. Ponadto krótki spacer nie omija legendarnego mostu Kałyczow, na którym padły pierwsze strzały kwietniowego powstania z 1876 r., cerkwi św. Mikołaja i cerkwi Zaśnięcia Bogurodzicy. Wędrówka po miasteczku jest czystą przyjemnością przerywaną degustacją lokalnych specjałów w przytulnych knajpkach.

Panagiuriszte – przepiękne miasteczko z zabytkami i uzdrowisko w jednym. Krajobrazowe położenie u podnóży Srednej Gory zapewnia nie tylko piękne widoki, ale również wyjątkowo czyste powietrze i unikalny mikroklimat. Historia osady sięga średniowiecza oraz panowania tureckiego, kiedy wybudowano pierwszy targ. Okres szczególnego rozwoju przypadł na XIX wiek, podczas którego miejscowa ludność wyspecjalizowała się w hodowli owiec i produkcji dywanów. Przełomowym okazał się natomiast rok 1876 i słynne, bułgarskie powstanie kwietniowe, kiedy w mieście działał najsilniejszy ruch oporu. Pamiątki po tamtych czasach zgromadzono w muzeum miejskim oraz kilku zachowanych domach z okresu tzw. odrodzenia bułgarskiego. Na krótkim spacerze szybko można zwiedzić m.in. Dom Rajny Kniagini z pamiątkami powstańczymi czy Dom Tutewa należący do bogatego kupca. Ciekawostką jest fakt, że w 1949 r., w Panagiuriszte, odkryto słynny skarb datowany na przełom IV i III w. p.n.e., składający się kilku naczyń, pięknych złotych amfor i zdobionych pucharów wykonanych przez mistrzów trackich. Ten wybitny skarb złotniczej sztuki starożytności znajduje się obecnie w muzeum w Płowdiwie, niemniej jego repliką można zachwycać się w miejscowym muzeum. Ponadto na spacerze warto zwiedzić kilka cerkwi i kompleks muzealny Apriłci, oferujący z racji położenia wspaniały widok na miasto.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Mełnik – miasteczko do którego warto zajrzeć położone jest w niezwykle malowniczej okolicy charakteryzującej się nagimi klifami piaskowca i rzeczką przepływającą przez centrum. W Mełniku warto zobaczyć Dom Kardopułowa, w którym można wysłuchać ciekawych opowieści o produkowanym w mieście winie (z którego zresztą Mełnik słynie) oraz ciekawe muzeum mieszczące się w Domu Paszowa. Krajobraz miasteczka charakteryzuje dodatkowo kilka cerkwi, a turyści, którzy chcą przywieźć z wczasów wykwintne alkoholowe pamiątki mogą zaopatrzyć się na miejscowych straganach w domowe wina cieszące się dużą popularnością.

Monaster Rożeński – w drodze do malowniczo położonej świątyni można podziwiać nietypowe piaskowe piramidy i pojedyncze skały w kształcie grzybów. Dziedziniec monastyru z rzędem cel klasztornych i drewnianymi balkonami z pewnością docenią podróżnicy rozkochani w architekturze sakralnej.

Goce Dełczew – miasto założone jeszcze za czasów rzymskich jest bardzo stare i można do niego dotrzeć jadąc wzdłuż pięknej doliny rzeki Mesty. Architektura malowniczego miejsca jest niezwykle urokliwa, o czym przekonają się turyści spacerujący po brukowanych uliczkach. Historię miasta i regionu można zgłębić w Muzeum Historii i Etnografii, w Domu Prokopowa oraz w Rifat Bej Kyszta z piękną etnograficzną wystawą. Liczne lokale gastronomiczne oferują najlepsze bułgarskie potrawy, które najlepiej podsumować lampką dobrego wina, relaksującą niejednego zmęczonego turystę.

Dobrysko – warto odwiedzić to miejsce z dwóch powodów, jednym z nich jest malownicze położenie pomiędzy południowymi stokami masywu górskiego Riły, północnymi terenami grupy górskiej Pirinu oraz zachodnimi pasmami Rodopów. Drugi powód to niespotykane i kontrowersyjne rzeźby umieszczone w jednym z domów. Można zobaczyć na przykład Chrystusa i Matkę Boską w rakiecie kosmicznej czy świętych egipskich w skafandrach kosmicznych.

Narodowy Park Riła – największy park narodowy w Bułgarii, w którym znajdują się rezerwaty biosfery wpisane na listę UNESCO. Turyści spragnieni mocnych wrażeń mogą w tym miejscu uprawiać wspinaczkę lodowcową i wędrować po przepięknych trasach. W samej miejscowości Riła biorą początek ważniejsze szlaki turystyczne, których pokonanie gwarantuje niebywałą satysfakcję widokową.

Dupnica – piękne i malowniczo położone miasto otoczone plantacjami tytoniu. Warto tam zwiedzić XIV-wieczny meczet oraz „konak” – dawny budynek administracji i policji osmańskiej, w którym znajduje się ciekawa wystawa.

Samokow – w mieście słynącym z pięknych wyrobów artystycznych, można znaleźć liczne warsztaty kuśnierskie, złotnicze i stolarnie, z czego zadowoleni będą turyści poszukujący lokalnych pamiątek. W Samokowie nie można się nudzić, gdyż do zwiedzenia jest meczet Bajrakli, Sarafowata kyszta, Monastyr Dewiczeski, synagogi oraz główny plac z ciekawą studnią, na którym można odpocząć w którejś z przytulnych kawiarni. Turyści zainteresowani folklorem mogą nabyć reprodukcje dzieł pochodzących z rozsławionej na całą Bułgarię samokowskiej szkoły artystycznej.

Stobski piramidi – fantastyczne formy skalne, które najlepiej zwiedzić na popołudniowej przejażdżce. Na turystów czekają między innymi nietypowe naturalne rzeźby utworzone w piaskowcu przez słońce, wiatr i wodę. Zdjęcia z tego miejsca będą z pewnością jedną z ciekawszych pamiątek pobytu w regionie.

Riłski Monastyr – piękny klasztor otoczony licznymi wzgórzami dumnie wznosi się w leśnej dolinie i widłach dwóch rzek. Monastyr będący jednocześnie symbolem tożsamości narodowej, przetrwania języka i kultury uchodzi za największy zespół klasztorny w Bułgarii. Splendoru dodaje mu fakt, że nie bez powodu został wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Początki klasztoru sięgają 927 roku, kiedy założył go eremita Iwan zwany Riłskim. Z miejscem tym wiąże się wiele ciekawych historii i legend, z którymi warto się zapoznać w trakcie zwiedzania. W samym klasztorze jest mnóstwo miejsc i zakamarków będących niezwykłymi i tajemniczymi atrakcjami turystycznymi. Zwiedzić można liczne majestatyczne wieże, cerkiew Rożdestwo Bogorodiczno z niezwykle ciekawymi, złowieszczymi i zaskakującymi freskami oraz cudownymi ikonami. Prawdziwym skarbem świątyni są relikwie założyciela. W klasztorze można przenocować, choć zaleca się to tylko turystom o mocnych nerwach, gdyż warunki są bardzo surowe. To nie koniec atrakcji, gdyż okolica klasztoru naszpikowana jest dodatkowymi zabytkami i miejscami godnymi odwiedzenia. Warto przykładowo zajrzeć do pustelni i paraklisu Sweti Łuka, cerkwi Uspenie na Sweti Iwan Riłski Czudotworec czy groty Święta Dziura.

Park Narodowy Pirin – dziewicza przyroda, łatwy dojazd i piękne widoki gwarantujące niezapomniane wrażenia stanowią atuty turystyczne wspaniałego parku, którego wspaniały klimat potęguje wpływ śródziemnomorskich mas powietrza. Dla turystów przygotowano wiele specjalnych tras o różnej długości oraz liczne schroniska zapewniające ciepłą, bułgarską strawę oraz odpoczynek w ciekawych  miejscach.

Kiustendił – kurort osłonięty pięknymi górami z okolicą tak malowniczą, że zapiera dech w piersiach nawet turystom mającym już za sobą niejeden wędrowny, górski szlak. W mieście można trafić na wspaniałe świątynie i fora, które pozostały jeszcze z czasów tureckich. Dla przykładu warto zajrzeć do najstarszej łaźni Derwisz bania. Niezwykle ciekawie prezentują się również meczety dżamija Fatih Mehmed i dżamija Mehmed-bej. Dla kontrastu kulturowego trzeba oglądnąć Cerkiew Uspenie Bogorodiczno lub zgłębić historię w Regionalnym Muzeum Historycznym, z kolei prawdziwe arcydzieła malarskie można zobaczyć w Chudożestwena galerija Władimir Dimitrow-Majstora. Z centrum miasta warto wyruszyć kolejką albo na piechotę do twierdzy Chisarłyka ze wspaniałym parkiem, w którym mają swój początek liczne szlaki wysokogórskie.

Newestino – niewątpliwą atrakcją, którą koniecznie trzeba zobaczyć będąc w okolicy jest turecki most owiany legendami i zdumiewający malowniczym położeniem. Most ma ponad 100 m długości, składa się z pięciu imponujących łuków i do dzisiaj można przeczytać tablicę z tureckimi napisami, która została po burzliwych dziejach.

Błagoewgrad – stolica i największe miasto Macedonii Pirińskiej, które warto odwiedzić ze względu na górskie otoczenie, będące malowniczym tłem dla miejskich budynków inspirujących niejeden obraz czy fotografię widokową. Czas spędzony w kulturalnym centrum umilają spacery po przepięknej starówce, gdzie można zasiąść w przytulnej „mehanie”, by w słoneczny dzień posilić się chłodnikiem „tarator”.  W mieście działa kilka galerii artystycznych i muzeów, natomiast oryginalną architekturą wyróżnia się cerkiew św. Bogurodzicy oraz cerkiew Wywedenie Bogorodiczno ze wspaniałymi freskami mistrzów szkoły banskiej.

Ilindenci – niezwykłe miasteczko przyciąga turystów z powodu swojej niebywałej architektury oraz pięknej okolicy. Wszystko jest z marmuru: rynek, studnie na głównym placu, ulice, rzeźby oraz położone nieopodal formy skalne. Do miejscowego parku warto wybrać się nocą, gdyż marmurowe rzeźby wykonane przez lokalnych artystów lśnią w blasku księżyca tworząc jednocześnie magiczną poświatę. Pod koniec sierpnia każdego roku organizowany jest festiwal rzeźby, kiedy to zjeżdżają artyści specjalizujący się w marmurze i prezentują swoje niezwykłe dzieła. Aktywne spędzanie czasu polega miedzy innymi na połowie ryb w miejscowym zbiorniku czy zwiedzaniu licznych grot i skał, które doskonale nadają się do uprawiania wspinaczki. W lutym natomiast producenci z regionu organizują degustację białych i czerwonych win zwaną „Praznik na winoto”, połączoną z tańcami i starodawnymi obrzędami na cześć Dionizosa.

Rezerwat Rupite – niezwykłe miejsce obejmujące tereny wygasłego wulkanu, gdzie wśród magmowych skał biją gorące, siarczane źródła. Spacery w tym malowniczym zakątku na pewno przyniosą wiele wrażeń, gdyż dodatkowo można obejrzeć chram Sweta Petka Byłgarska – świątynię łączącą wiele stylów architektonicznych. Położenie budowli w kraterze wulkanicznym sprawia, że fotografie wykonane w tym miejscu zawsze mają bezcenną wartość.

Razłog – piękna i malownicza okolica, którą można pokonać kolejką wąskotorową stanowiącą nie lada atrakcję turystyczną dla wypoczywających w Bansku i okolicach. Trasa przebiega doliną rzeki Mesty, przecinając jej liczne dopływy. Kolejka z wyremontowanymi, stylowymi wagonami jest zarówno obiektem muzealnym jak i wspaniałą zabawą, z której najbardziej zadowolone będą dzieci.

Pernik – warto zajrzeć do prastarej osady, w której organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Maskarady i Przebierańców, będący miłym zaskoczeniem dla turystów. Jest to przegląd zimowych i wczesnowiosennych obyczajów kawalerskich, związany z przebieraniem się i nakładaniem przez mężczyzn niezwykłych masek. Na ulicach turyści oglądają długie korowody i podziwiają wspaniałe stroje, których barwy na długo pozostają w pamięci, a niezwykła oprawa artystyczna pozwala zapoznać się z bułgarskimi tradycjami.

Zemen – chociaż miasto nie oferuje turystom zbyt wielu atrakcji, w jego pobliżu znajduje się słynny monastyr Zemenski z klasztorną cerkwią św. Jana Ewangelisty, należącą do jednych z najbardziej oryginalnych zabytków w Bułgarii. Urok świątyni polega na jej odmienności w porównaniu z typowymi budowlami średniowiecznymi, wzniesionymi przeważnie w stylu bizantyjskim. Kamienna świątynia zbudowana między XIII a XIV wiekiem na planie kwadratu, charakteryzuje się cylindryczną kopułą  zwieńczoną bębnem wspartym na kolumnach. Wewnątrz wzrok przyciągają doskonale zachowane malowidła ścienne prezentujące styl macedońskiej szkoły artystycznej, realistycznie przedstawiające postaci niebiblijne i sceny Męki Pańskiej. Nieco laicki charakter klasztoru sprawia, że jest tym bardziej ciekawy, wyjątkowy i godny odwiedzenia. Poza tym w okolicy znajduje się tzw. Przełom Zemeński, czyli przepiękny, skalisty wąwóz wyrzeźbiony przez rzekę Strumę. Warto się tam wybrać koleją, by z okien pociągu podziwiać nietypowe formy skalne i pozostałości twierdz broniących królestwa Bułgarii przed najeźdźcami. Jeżeli ktoś zdecyduje się na bardziej szczegółowe zwiedzanie doliny, będzie miał okazję poznać tajemnice ukrytych w górach grot skalnych, wodospadów i źródełek o magicznej sile.

Kresna – miasteczko skryte wśród fantazyjnych form skalnych związane jest z długą historią i oferuje turystom ciekawe okolice. Najważniejszym zabytkiem jest grobowiec Sweti Iwan Rylski, wzniesiony ku czci poległych powstańców z roku 1878, niemniej podczas prac ziemnych odkryto starożytny gród, w którym mieszkali Trakowie i Rzymianie. Naukowcy odsłonili w tym miejscu  między innymi pozostałości świątyni Artemidy i domów mieszkalnych. Prawdopodobnie było to jedno z pierwszych miast, które założył Aleksander Wielki, dlatego warto odwiedzić regionalne muzeum, by sprawdzić tę tezę. Najważniejsza jest jednak okolica, gdyż za Kresną zaczyna się ogromny rezerwat Tisza obejmujący brzegi Strumy i część gór Pirin. W rezerwacie wytyczono szlaki wędrowne i rowerowe, z których najciekawsze prowadzą do gorących źródeł oraz nad położone wśród gór jezioro Sinaniszko.

Dolina Kaniny – przepiękna kraina pełna malowniczych wiosek, gospodarstw agroturystycznych i niepowtarzalnych widoków. Profesjonalni przewodnicy organizują tam wędrówki po górach, niemniej jeżeli ktoś woli indywidualnie spędzać wolny czas, będzie mógł zaplanować wycieczkę po okolicy. Warto przykładowo zwiedzić Nikopolis ad Nestum, czyli zespół ruin, na które składają się pozostałości murów obronnych, baszt, miejsc kultu, ulic i łaźni wybudowanych około I w. n.e. Trasa wycieczki nie powinna ominąć kurortu balneologicznego Ognianowo, willowej wioski Leszten czy wioski-muzeum Kowaczewica z dziesiątkami zabytkowych domów.

Najczęściej Zadawane Pytania

Kiedy najlepiej wybrać się do Sofii?
Stolica Sofii jest generalnie kierunkiem całorocznym, gdyż o każdej porze roku można zwiedzać wspaniałe zabytki, a bogata oferta okolicznych ośrodków wypoczynkowych masywu górskiego Witoszy dostępna jest zarówno w lecie, jak i w zimie.

Jaka waluta obowiązuje w Bułgarii i jakie są orientacyjne ceny?
W Bułgarii jednostka monetarna to l lew (BGN), 1 BGN = 100 stotinek. Bez problemu można wziąć polską walutę i wymieniać ją w kantorach. W większości sklepów, lokali i na stacjach paliw można płacić kartą. Ceny za usługi, artykuły żywnościowe i przemysłowe uchodzą za tanie w porównaniu z krajami Unii Europejskiej.

Gdzie i jakie pamiątki kupić w Sofii?
W miejscowościach turystycznych jest wiele sklepików, które przyciągają turystów swoimi pamiątkami. W każdej miejscowości turystycznej można nabyć ceramikę, niezwykle popularne są naczynia gliniane, wyroby z kutego żelaza oraz wyroby jubilerskie (wiele pracowni i straganów z takimi wyrobami znajduje się np.: w Samokowie). Ładną i symboliczną pamiątką, którą można przywieźć są obrazki i ikony, ale za te ręczne dzieła trzeba słono zapłacić. Praktycznym upominkiem mogą być tzw. dżezwe, czyli dzbanki do parzenia kawy. Będąc w Bułgarii warto także zaopatrzyć się we flakonik olejku różanego, którego jest największym eksporterem, a miłośnicy wina będą mogli przywieźć sobie z Mełnika prawdziwy bułgarski trunek.

Najpopularniejszym miejscem handlowym jest dom towarowy CUM znajdujący się w charakterystycznym budynku w centrum. Interesujący jest także „babi bazar” pod gołym niebem na ul. Stefan Stambołow, przejście podziemne w pobliżu cerkwi św. Petki Samardżijskiej oraz okolice bazyliki św. Zofii. Ponadto warto przeszukać sklepiki w Głównej Hali Targowej oraz Targ pod Rzymskim Murem. Ciekawe pamiątki sprzedają również poszczególne muzea i galerie artystyczne.

Jaki czas obowiązuje w Bułgarii?
W Bułgarii zegary wskazują godzinę późniejszą, więc wjeżdżając na teren tego kraju przestawiamy zegarek o jedną godzinę do przodu.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Jak poruszać się po Sofii?
Komunikacja miejska Sofii jest stosunkowo tania, dlatego warto skorzystać z tej formy przemieszczania się, by zobaczyć jak najwięcej zabytków. Warto pamiętać, że centrum w godzinach szczytu jest bardzo zatłoczone i dla zmotoryzowanych mogą wystąpić problemy ze znalezieniem miejsca parkingowego. Większość ulic w centrum podlega pod Niebieską Strefę, w której obowiązuje limit czasu parkowania. W kilku miejscach można znaleźć duże parkingi, na których można bezpiecznie zostawić auto (np.: pl. Macedonia, róg bul. Ewlogi Georgiew i Gurko, róg bul. Ewlogi Georgiew i bul. Janko Sakazow). Poza autobusami można także przemieszać się trolejbusami i marszrutkami (małymi prywatnymi busami) docierającymi do dzielnic podmiejskich i pobliskich miejscowości. W Sofii działa także linia metra łącząca centrum z dzielnicą Lulin, niemniej przy tej trasie nie ma zbyt wielu miejsc interesujących pod względem turystycznym. Dworce autobusowe i kolejowe dysponują częstymi połączeniami z najważniejszymi miastami w kraju oraz głównymi regionami turystycznymi (m.in. Burgas i Warna), a także z największymi miastami europejskimi.

Jakie są ograniczenia celne w Bułgarii?
Do Bułgarii można wwieźć bez opłat celnych 200 szt. papierosów lub 250 g innych wyrobów tytoniowych, 50 cygar, dwa litry wina lub jeden litr wódki, 50 g kawy, 100 g herbaty, 50 g perfum i wody toaletowej.

Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania z służby zdrowia w Bułgarii?
W nagłych przypadkach turyści z Polski, którzy opłacają składki NFZ mogą w Bułgarii korzystać z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. Do korzystania z podstawowych usług medycznych uprawnia Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), którą można uzyskać przed  wyjazdem w siedzibie NFZ. Należy ją okazać podczas wizyty u lekarza. Opłaca się jednak wykupić polisę ubezpieczenia podróżnego, która w razie potrzeby umożliwi pokrycie kosztów bardziej zaawansowanego leczenia i transport medyczny. Jeżeli posiadamy ubezpieczenie prywatne należy zapoznać się z jego warunkami, gdyż w większości przypadków ubezpieczeniem objęte są koszty leczenia powyżej pewnych kwot, które należy samemu opłacić. Turyści wybierający się na szlaki górskie powinni mieć odpowiednią polisę, gdyż za akcje ratownicze prowadzone przez górskie pogotowie w Bułgarii wprowadzono wysokie odpłatności.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach i przestrzegać podstawowych zasad higieny. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, ewentualnie gotowaną co najmniej 10 min. Szczepienia ochronne nie są wymagane i nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych, niemniej przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo.

Ważne informacje MSZ

Dokumentem uprawniającym do wjazdu i wyjazdu z Bułgarii tak jak i innych krajów Unii Europejskiej jest dowód osobisty lub paszport, jednak podróżując autokarem czy samochodem przed wyjazdem należy się upewnić czy trasa nie przebiega przez kraje, gdzie wymagany jest paszport. Na terenie Bułgarii bez wizy można przebywać 90 dni w ciągu 6 miesięcy, a okres ważności paszportu nie może być krótszy niż dozwolony czas pobytu.

Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie MSZ: www.msz.gov.pl lub na stronie ambasady polskiej w Sofii  http://www.sofia.polemb.net

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Bułgarii
Bułgaria, Sofia, Chan Krum 46, 1000
Tel.: +359 2 987 26 10 Tel. dyżurny: +359 888 54 34 00
sofia.amb.sekretariat@msz.gov.pl
http://www.sofia.polemb.net/

Stara Płanina

Złote Piaski

Bułgaria: Dolina Strumy , Nizina Górnotracka , Nizina Naddunajska , Pirin , Rodopy , Słoneczny Brzeg , Sofia , Stara Płanina , Złote Piaski

Wybierz region Dolina Strumy , Nizina Górnotracka , Nizina Naddunajska , Pirin , Rodopy , Słoneczny Brzeg , Sofia , Stara Płanina , Złote Piaski